دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در گفتگو باخبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،در خصوص بیانات مقام معظم رهبری در سال ۹۵ اظهار داشت: رهبری طبق سنوات هر ساله، بنا به ضرورت مباحث اقتصادی و لزوم توجه به پیشرفت اقتصادی مبتنی بر توان داخلی و نیز با توجه به فشارهای اقتصادی بین‌المللی، سال 1395 را سال اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل نامگذاری کردند. دلیل این نامگذاری را در بیاناتشان در صحن مطهر رضوی در اولین روز سال 95 این‌گونه توصیف نمودند که تنها آمادگی برای اقتصاد مقاومتی کفایت نمی‌کند و باید اقدام و عمل در این حوزه صورت گیرد.

 وی افزود:همچنین ایشان در بیاناتشان در جمع کارگران در اردیبهشت 95 فرمودند: «معنای اقدام و عمل این است که باید به تک‌تک بندهای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به‌طور واقعی و حقیقی عمل بشود و همچنین در مرداد 95 فرمودند: اینکه ما گفتیم اقدام و عمل، به این معناست که نتیجه‌ کار، محسوس و ملموس بشود و مردم نتایج را حس کنند و لمس کنند.»

 مزدآبادی تصریح کرد: حال در پایان سال 95، سالی که به عنوان اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل نامگذاری شده قرار داریم و لازم است دولت به عنوان قوه مجریه و مسئول‌ترین قوه در تحقق اقتصاد مقاومتی، برآیند کار خود را برای مردم منتشر کند که در این خصوص بناست دولت ، گزارش مفصلی از اقدامات خود در ستاد فرمانده اقتصاد مقاومتی زیر نظر معاون اول رییس جمهور، منتشر نماید.

 دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با توجه به اینکه هنوز گزارشی از سوی دولت منتشر نشده و لازم است در پایان سال 95، نیم‌نگاهی به میزان تحقق این شعار ملی داشته باشیم، اظهار داشت: برآن شدیم تا در یکی از حوزه‌های مهم اقتصاد مقاومتی، عملکرد دولت را ارزیابی کنیم. از آنجایی که دولت یازدهم در سالی عنان کار اجرایی کشور را در دست گرفت که سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی مقام معظم رهبری، تمام دستگاه‌های اجرایی و سایر نهادهای حکومتی قرار داده شده بود و تحقق سیاست‌های 24 گانه اقتصاد مقاومتی از سوی دولت محترم وعده داده شده بود، لازم است علاوه بر عملکرد دولت در سال 1395، کل دوران مسئولیت دولت از سال 92، مورد توجه قرار گیرد تا بتوان ارزیابی بهتری از اقدامات دولت به مردم ارائه کرد.

 وی با اشاره به اینکه آمارهای اقتصادی در سال 95 هنوز توسط دولت و مراکز آماری به طور کامل منتشر نشده و نمی‌توان ارزیابی خوب و قابل قبولی از عملکرد دولت در سال 95 ارائه داد، گفت: مقام معظم رهبری بارها بر این موضوع تأکید نموده‌اند که اثر اقتصاد مقاومتی برای عموم مردم باید محسوس و ملموس باشد و این مهم در بیانات معظم‌له در دیدار با مردم اصفهان در آبان 95، دیدار قشر کارگران در اردیبهشت 95، دیدار بسیجیان در آذر 95 و ... مورد تأکید قرار گرفته است.

 این استاد دانشگاه اظهار داشت: حال به نظر می‌رسد آنچه برای مردم بیش از همه ملموس است، وضعیت رفاهی، اشتغال، شکاف طبقاتی و برآمدن از هزینه‌های خانواده است. اگر بخواهیم عملکرد دولت در بهبود وضعیت مردم طبق شعار اقتصاد مقاومتی را ارزیابی کنیم، باید عملکرد دولت را طبق شاخص‌ها و متغیرهای نرخ بیکاری، وضعیت هزینه درآمد خانواده، ضریب جینی و رشد شاخص‌های قیمت و نرخ تورم تحلیل نماییم که در ادامه به این موضوع می‌پردازیم.

دکتر طباطبایی مزدآبادی بیان داشت: طبق آمارهای مرکز آمار ایران، ضریب جینی کل کشور طی سال‌های 92، 93 و 94، مقادیری برابر با 0.37، 0.38 و 0.39 را داشته که افزایش ضریب جینی، نشان از افزایش ضریب شکاف طبقاتی و به هم خوردن توزیع درآمد در کشور می‌باشد. این وضعیت در مناطق شهری کشور نیز به همین منوال است و ضریب جینی شهری، طی این سه سال، برابر با 0.35، 0.36 و 0.37 بوده است.

 وی افزود: در مناطق روستایی نیز ضریب جینی طی این سه سال از 0.32 به 0.34 رسیده که نامناسب‌تر شدن توزیع درآمدی را نشان می‌دهد. طبق این آمارها، سهم هزینه ناخالص سرانه دهک دهم به عنوان ثروتمندترین دهک جامعه از هزینه ناخالص سرانه کل کشور، از 29 درصد به 31 درصد رسیده و در مناطق شهری، سهم ثروتمندترین طبقه جامعه از هزینه ناخالص سرانه، از 28 درصد به 30 درصد و در مناطق روستایی نیز این سهم، از 26 درصد به 27 درصد رسیده و این در حالی است که سهم دهک اول جامعه به عنوان فقیرترین افراد جامعه در کل کشور از هزینه‌های سرانه ناخالص، از 3 درصد به 2 درصد رسیده است.

 دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران اظهار داشت: این آمارها به طور واضح نشان‌دهنده افزایش هزینه‌های طبقه ثروتمند و کاهش هزینه‌های طبقه فقیر جامعه است که مؤید افزایش شکاف طبقاتی طی این سال‌هاست و واقعیت موجود، مخالف با بندهای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به‌خصوص بندهای 1 و 4 می‌باشد.

 همچنین این استاد دانشگاه اضافه کرد: در خصوص عملکرد دولت در کاهش نرخ بیکاری در جمعیت ده ساله و بیشتر در طی دولت یازدهم، به طور خلاصه می‌توان جدول زیر را ارائه داد:

1392

1393

1394

1395

نرخ بیکاری در کل کشور (درصد)

10.4

10.6

11

12.4

نرخ بیکاری در مناطق شهری (درصد)

11.8

11.6

12.2

13.7

نرخ بیکاری در مناطق روستایی(درصد)

7

7.9

8.1

8.9

افزایش نرخ بیکاری در کل کشور، در مناطق شهری و در مناطق روستایی طبق اعداد جدول فوق، کاملاً مشهود است که در این خصوص نیز واقعیتی متضاد با بند 1 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی را مشاهده می‌کنیم.

 این استاد دانشگاه اظهار داشت: در خصوص هزینه‌های خانوارها و سبد مصرفی خانوار، آمارهای مرکز آمار، گویای کاهش نرخ رشد هزینه متوسط ناخالص خانوارهای شهری در کل کشور می‌باشد. در واقع طی سال‌های 92 تا 94، میزان هزینه‌کرد خانوارهای شهری رشد با کاهش نرخ رشد مواجه بوده و به عبارتی می‌توان گفت که سبد مصرفی خانوارهای شهری کوچک‌تر شده است.

 وی افزود: نرخ رشد هزینه متوسط ناخالص خانوارهای شهری به‌خصوص در گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با وزن 24 درصدی از کل هزینه‌ها، مسکن و سوخت با وزن 29.2 درصدی از کل هزینه‌ها و حمل‌ونقل با وزن 14.6 درصدی از کل هزینه‌ها در سال‌های 92 تا 94 به صورت جدول زیر است:

1392

1393

1394

نرخ رشد هزینه متوسط ناخالص خانوارهای شهری (درصد)

31.4

15.6

7.3

نرخ رشد هزینه متوسط خوراکی‌های و آشامیدنی‌ها(درصد)

31.5

8.1

3.1

نرخ رشد هزینه متوسط مسکن و سوخت (درصد)

36.4

13.2

12.4

نرخ رشد هزینه متوسط مسکن و سوخت (درصد)

19.2

40.1

5.8

برای اینکه بتوان تصویر دقیق‌تری از میزان سبد مصرفی خانوارهای شهری در این سال‌ها ارائه داد، بهتر از نرخ تورم در این گروه‌های مصرفی نیز در نظر گرفته شود تا مشخص شود سبد مصرفی مردم به طور واقعی چقدر تغییر داشته و مصارف و رفاه مردم بیشتر شده یا کمتر که طبق آمارهای مرکز آمار داریم:

 

1392

1393

1394

نرخ تورم کالاهای و خدمات مصرفی خانوارهای شهری(درصد)

32.1

14.8

11.3

نرخ تورم خوراکی‌های و آشامیدنی‌ها (درصد)

44.1

9.8

9.8

نرخ تورم مسکن و سوخت (درصد)

19.9

17.9

14.5

نرخ تورم مسکن و سوخت (درصد)

33.7

23.5

10

 

دکتر طباطبایی مزدآبادی تصریح کرد: طبق این جدول و با توجه به بالاتر بودن نرخ تورم از نرخ رشد هزینه‌های مصارف خانوارهای شهری، می‌توان گفت که میزان هزینه‌های واقعی مصرفی خانوارهای شهری کمتر شده و به عبارتی، سفره مردم کوچک‌تر شده است. کوچک شدن سفره مردم در خصوص خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیز مشهودتر است؛ به طوری که در سال 94، 6.7 واحد درصد، سفره مردم کوچک‌تر شده است. در خصوص مسکن و سوخت و حمل‌ونقل در سال 94 نیز وضعیت مشابهی وجود دارد.

 استاد دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: طبق آمارهای سال 94 مرکز آمار، سفره واقعی مردم در بخش خوراکی‌ها، در دهک اول تا چهارم جامعه که فقیرترین دهک‌های درآمدی هستند، به ترتیب 2.3، 5.4، 1 و 3.1 واحد درصد کوچک‌تر شده و این در حالی است که سفره خوراکی‌های ثروتمندترین افراد جامعه یعنی دهک دهم، 1.5 واحد درصد بزرگ‌تر شده و به طور کلی می‌توان گفت هزینه‌های مصارف خانوارها، از خوراکی‌ها به سمت هزینه‌های غیرخوراکی و عمدتاً مسکن و حمل‌ونقل کشیده شده است و این یعنی مردم به‌خصوص دهک‌های فقیر جامعه، از شکم خود برای تهیه سایر مایحتاج غیرخوراکی خود می‌زنند که این نیز نشان از توسعه فقر در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و حتی تغذیه‌ای در جوامع شهری کشور دارد.

دکتر طباطبایی مزدآبادی عنوان کرد: طبق آمارهای ارائه شده از سوی مراجع آماری مطرح کشور، علی‌رغم ارائه آمارهای رشد اقتصای بالا توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران، (اعلام نرخ رشد اقتصادی 7.2 درصدی و نرخ رشد 5 درصدی بدون نفت در 9 ماهه نخست سال 95 از سوی مرکز آمار و نرخ رشد اقتصادی 11.8 درصدی توسط بانک مرکزی) وضعیت مردم در حوزه‌های ملموس زندگی همچون هزینه‌های زندگی، بیکاری و شکاف طبقاتی طی سال‌های 92 تا کنون بدتر شده و به عبارتی تحقق اقتصاد مقاومتی طبق فرمایش مقام معظم رهبری، تاکنون، اثر ملموسی بر زندگی عموم مردم نداشته که لازم است دولت به عنوان قوه اجرایی کشور برای سال 1396 در خصوص جنبه‌های ملموس زندگی مردم، حساسیت بیشتری به خرج دهد و برای بهبود وضعیت معیشتی مردم، تدبیری مطلوب و قابل اقدام بیاندیشد تا در سال جدید خبرهای خوبی از زندگی مردم هویدا شود.

 

 

منبع : خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان

تاریخ انتشار : 1395/12/29

شماره خبر : ۶۰۲۱۳۹۹