سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به ضرورت تغییر و تحول در شهرداری تهران، اظهار کرد: از ضرورت‌های اصلاح ساختار شهرداری‌ها، اصلاح و تغییر روش بودجه‌ریزی و توزیع منابع از بودجه‌ریزی سنتی به یک نظام بودجه‌ریزی پیشرفته است.

وی ادامه داد: بودجه‌ریزی عملیاتی با اختصاص هدفمند اعتبار به فعالیت‌های شهرداری‌ها می‌تواند ضمن شفاف‌سازی نحوه توزیع منابع، امکان پایش عملیات و تسهیل دسترسی به نتایج و تخصیص منابع را فراهم سازد.  

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران تصریح کرد: از جمله مسائلی که در سند تغییر و تحول شهرداری باید مورد بررسی قرار گیرد مسائل مرتبط در بودجه برای اداره امور شهرهاست؛ بنابراین باید گفت، شهرداری‌ها از جمله نهادهای غیردولتی عمومی برای اداره شهرها هستند که در قانون شهرداری‌ها موارد اساسی مربوط به تشکیل و اداره آنها بیان شده است و شناسایی پدیده‌های شهری و ویژگی آنها شرط لازم و ضروری برای مدیریت شهرهاست.

وی با اشاره به اینکه شهرداری بدون مدیریت بهینه بودجه و درآمدهای گوناگون نمی‌توانند به مدیریت موثر شهرها بپردازند، خاطرنشان کرد: فرآیند بودجه‌ریزی در شهرداری تهران مانند سایر شهرها دارای 4 مرحله است؛ بدین ترتیب که ابتدا دستورالعمل تهیه و تنظیم بودجه در غالب وظایف کلی از سوی اداره کل برنامه و بودجه تدوین می‌شود، سپس در هر منطقه از شهرداری مطابق با این دستورالعمل مخارج اجرای همه خدمات و فعالیت‌هایی که باید در طی سال انجام شود برآورد می‌شود.

طباطبایی مزدآبادی افزود: به دنبال تهیه و تدوین اولین طرح‌های جامع و تفصیلی در ایران از همان سال‌های اولیه کم و بیش برخی مسائل و نارسائی‌های آنها برای دست‌اندرکاران آشکار شد و انتقادهایی را در پی داشت که تا به امروز کماکان ادامه دارد و منابعی را به خود اختصاص داده است.

وی اظهار کرد: سابقه دخالت برنامه‌ریزی شده دولت و شهرداری در کاربرد شهر تهران با تدوین سه برنامه شهرسازی جامع برای مدیریت تحولات شهر همراه بوده است. تهیه نخستین برنامه جامع تهران که با پروژه‌های «اصل 4 ترومن» کمک آمریکا به کشورهای کمتر توسعه یافته برای ممانعت از نفوذ کمونیسم آغاز شد، به تحولات ایران در بین دو جنگ جهانی اول و دوم در دهه 40 باز می شود، همان زمانی که شهرداری در ایران بلدیه بوده است.

طباطبایی مزدآبادی تصریح کرد: برخی از محققان معتقدند علل عدم تحقق برنامه‌های جامع توسعه شهری را بررسی کرده‌اند و برخی تحقیقات نیز سنجش عملکرد مدیریت شهری را طی سال‌های گذشته در دستور کار قرار داده است؛ این مطالعات که به صورت پراکنده و موضوعی انجام شده طی یک ساز و کار جامع و علمی ارزیابی نشده و منتظر سیاست‌گذاری شهری برای جهت دادن به برنامه‌های آتی شهر نشده  بنابراین نیازمند ساز و کار جدیدی است.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه از نیمه قرن بیستم تمرکز نظریات برنامه‌ریزی شهری به تدریج به سمت فرآیند برنامه‌ریزی جهت یافته می‌روند، گفت: با توجه به اینکه تاکنون برنامه‌های جامع توسعه شهری ایران و تبع آن برنامه‌های سه گانه تهران باچنین رویکردی ارزیابی نشده، این پژوهش بر آن است که خلاء مطالعاتی موجود را رفع و با تعریف چارچوب ارزیابی ارزش منطقی برنامه‌های توسعه اجتماعی شهری، راهگشای محققان و دست‌اندرکاران برنامه‌ریزی باشد.

وی ادامه داد: در حالی که گسترش شهرنشینی مبتنی بر روند تاریخی، منابع محیط زیستی را بیشتر استفاده کرده و به آن لطمه می‌زند اما این گسترش در رشد شهرنشینی باعث ایجاد الگوی قابل کنترل چشم‌انداز شهری شده و برنامه‌ریزان شهری با ارزیابی این الگوی شهری توانستند با درکی از تاثیرات تجمعی روند فرآیند شهری در شرایط مختلف، محیطی پویا را برای مناطق شهری به ارمغان بیاورند.

طباطبایی مزدآبادی خاطرنشان کرد: بررسی اندیشمندان مختلف نشان می‌دهد که ارزیابی برنامه های توسعه شهری با چهار مشکل مواجه است که اولین مشکل مبنی بر هنجارهای وظیفه‌گرایی و رفتارگرایی، ارزش های پولی و غیرپولی، پاسخ به مسئله پیچیدگی و فرآیند ارزیابی مواجه است.

این مدرس دانشگاه افزود: در خصوص هنجارهای وظیفه‌گرایی و رفتارگرایی باید گفت به طور معمول ارزیابی اصول و پایه هنجاری در سطوح فراشناختی در نظر گرفته شود و در یک فرآیند ارزیابی مطلوب پروژه‌های شهری، در سند تغییر و تحول شهر، باید ارزش افزوده تامین دسترسی برای معلولان، مزایای حاصل از کاهش خطرات زیست‌محیطی، آمیختن ارزش‌های انسجام اجتماعی و کیفیت زندگی، تخمین ارزش ذاتی دارائی های فرهنگی برای هویت محلی جامعه میزبان و عملی کردن مفهوم پایداری به منظور توسعه منطقه ای در کنار سایر ارزش‌های پولی و واجد رویکردهای اقتصادی، ارزیابی شود.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ضمن اشاره به پیچیدگی برنامه‌های توسعه شهری، تصریح کرد: در ارزیابی برنامه‌های توسعه شهری معضل دیگر پاسخ به مسئله پیچیدگی است در واقع پیچیدگی، موضوعی است که قابل تقلیل یا ساده شدن نیست و عوامل متعددی در ایجاد پیچیدگی در ارزیابی نقش دارد، معضل دیگر در سند تغییر و تحول ارزیابی پروژه‌های مربوط به ساختار و فرآیندهای شهری است که در یک برنامه مدون باید نحوه شروع، روند کار و پایان کار مورد بررسی و برنامه‌ریزی قرار گیرد.

وی ادامه داد: سند تغییر و تحول شهرداری تهران گستره فراوانی دارد که با یک پژوهش، شاید نتوان عوامل دخیل در این سند را به طور کامل مورد بررسی قرار داد اما در یک تحقیق علمی مسائلی که در این سند مورد بررسی قرار می‌گیرد می‌توان به عنوان نقطه آغازین تخصصی نوین  برای تغییر و تحول شهر، عملیاتی کرد.

منبع: حبرگزاری تسنیم