سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به ضرورت کسب درآمدهای پایدار در مدیریت جدید شهر تهران، اظهار کرد: شهرداری‌ها یکی از ارکان دموکراسی شهری و ستون حکمروایی مطلوب هستند که در بیشتر شهرهای جهان به‌ویژه کلانشهرها منشاء اثر مطلوب بوده‌اند اما متأسفانه این رکن در کشور ما با مشکلات متعددی روبه‌روست.

وی ادامه داد: با توجه به گسترش شهرنشینی وظایف شهرداری‌ها به خصوص شهرداری کلانشهرها در امور مربوط به خدمات‌رسانی به شهروندان افزایش یافته  و ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده که لازمه آن کسب درآمد بیشتر است.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران تصریح کرد: اگر شهرداری‌ها نتوانند درآمد کافی و پایداری به دست آورند، در انجام امور مربوط به خدمات‌رسانی و رفع نیازهای ضروری شهر با مشکل فراوانی مواجه خواهند شد؛ بنابراین با توجه به اینکه قسمت عمده منابع درآمدی شهرداری‌ها ناپایدار بوده و از راه صدور پروانه ساخت و ساز، تراکم فروشی و تغییر کاربری اراضی و املاک شهری تأمین می‌شود، ضرورت روی آوردن به اینگونه منابع امری انکارناپذیر است. 

وی افزود: علت رو آوردن به منابع درآمدی پایدار این است که هزینه های شهری پایدار، اما درآمدهای شهرداری ناپایدار است، از این رو کسب درآمد از منابع پایدار در طول زمان موجب تقویت شهرداری‌ها و فعال‌تر و مفیدتر شدن نقش آنها در مدیریت امور شهری و باعث می‌شود پاسخگویی مناسبی به نیازهای شهروندان در محیط شهری داشته باشند.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه تأمین بودجه شهر و تعیین شیوه مدیریت آن، یکی از مشکلات مدیریت کلانشهرهای بزرگی همچون تهران است، گفت: یکی دیگر از چالش‌های مدیریت شهری اکنون تدوین سازوکار جدیدی برای ارتقای درآمدهای پایدار شهری است زیرا رکن اساسی توسعه پایدار کلانشهرها است.

پژوهشگر حوزه اقتصاد گفت: بودجه شهر و شیوه مدیریت آن، یکی از مشکلات مدیریت کلانشهرهای بزرگی همچون تهران است زیرا بودجه فقط یک سند مالی نبوده و بازتاب امیدها و آروزهای شهر برای رسیدن به توسعه پایدار است.

 طباطبایی افزود: در ایران برای غلبه بر مشکلات مالی، هرسال سقف بودجه افزایش داده می‌شود و این در حالی است که با هدفمند کردن بودجه می‌توان بخش زیادی از این مشکلات را حل کرد، متأسفانه در بعضی شهرهای ما بودجه‌ریزی شهری سیاسی بوده و به جای مردم شهرها، برای شهرداری‌ها مصوب می‌شود.

وی تصریح کرد: در  بعضی کلانشهرهای ایران شهروندان هیچ نقشی در تدوین بودجه نداشته و در هیچ کدام از مراحل آن از جمله پیشنهاد، تنظیم، تصویب و اجرا از نظرات مردم به صورت کانالیزه  استفاده نمی‌شود، همین موضوع باعث شده شهروندان چندان تمایلی به سرمایه‌گذاری در شهرها نداشته باشند.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: یکی دیگر از چالش‌های مدیریت شهری اکنون تدوین سازوکار جدیدی برای ارتقای درآمدهای پایدار شهری است زیرا رکن اساسی توسعه پایدار کلانشهرها است.

طباطبایی مزدآبادی افزود: دستیابی به روش‌های جدید تأمین منابع درآمدی پایدار و مطمئن و بدون پیامدهای ناگوار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نقش بسیار مؤثری در رضایتمندی شهروندان، سرعت بخشیدن به توسعه و عمران محدوده‌های شهری و در نهایت مدیریت مطلوب شهرها دارد.  

وی تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام شده، سهم عوارض ساختمانی از درآمد شهرداری‌ها در سال‌های اخیر در کلانشهرهای تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز، و قم بیش از 60 درصد بوده در حالی که این رقم در کلانشهرهای جهان کمتر از 20 درصد است.

پژوهشگر حوزه اقتصاد افزود: زمانی که استقلال مالی پیش آمد ما شاهد اتخاذ سیاست‌های مختلفی بودیم تا بر اساس آن بتوانند این هزینه‌های تعریف شده را تأمین کنند، یکی از معمول‌ترین و رایج‌ترین نسخه‌هایی که در دهه 60 و دهه 70 برای منابع درآمدی شهرداری تعریف شد، درآمد حاصل از فروش تراکم و بهره مندی از عوارض ساخت و سازها در شهر بود، شهرداری تشویق شد تا میزان و حجم ساخت و ساز در شهرها را افزایش دهد تا از طریق عوارض نوسازی و عملیاتی که فرآیند ساخت و ساز انجام می‌شود، کسب درآمد داشته باشد.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به اینکه صدور مجوز تراکم نه‌تنها نتوانست منبع درآمد مناسبی برای شهرداری‌ها باشد بلکه خود تبدیل به معضلی برای تأمین منابع مالی در شهرداریها شد، تاکید کرد: اما اکنون ضروری است، شهرداریها با شهرفروشی مقابله کنند و روش اداره شهر را تغییر دهند، می‌توان بودجه شهر را هدفمند هزینه کرد همانطور که در پورتلند آمریکا، بودجه عمومی شهرداری که از محل عوارض و مالیات‌های اخذ شده از شهروندان برای مسائلی همچون توسعه مترو و ایجاد زیرساخت برای شهرها صرفاً هزینه نمی‌شود! کما اینکه بیش از 100 میلیون دلار بودجه در این شهر صرف ساخت یک مرکز همایش شده که یک دلار آن هم از محل بودجه عمومی شهرداری نبوده است.

وی یادآور شد: از دهه 60 با توجه به تغییر قانون، شهرداری‌ها از نظر اقتصادی از سازمان دولتی که در آن زمان وزارت کشور بود جدا شدند و شهرداری به یک نهاد عمومی غیردولتی تبدیل شد.تا قبل از آن شهرداری با توجه به بودجه‌های مصوبی که دولت برای آن تصویب می‌کرد، وظایف خود را انجام می‌داد و نظام درآمد شهرداری‌ها عملاً بر اساس سازوکارهای دولتی تعریف می‌شد اما از زمانی که استقلال نظام مالی شهرداری از نظام‌های دولتی اتفاق افتاد، چالش رسیدن به یک سازوکار پایدار کسب درآمد برای شهرداری‌ها شروع شد.

طباطبایی مزدآبادی خاطرنشان کرد: امید است که کلانشهرهای ایران با مدیریت جهادی و به کار گرفتن نیروهای جوان و خلاق و همچنین استفاده از ظرفیت‌های موجود در شهرها، شهری پر از نشاط و شادابی برای شهروندان بسازند و زندگی برخوردار از رفاه جامع شهری را به شهرها بازگردانند.

منبع: خبرگزاری تسنیم