در بعد سازمانی، آموزش نیروی انسانی برای ارتقای بهره‌وري، يكي از موضوعات مهم مديريت منابع انساني است. از دیدگاه سیستمی، ارتقای بهره‌وري از طریق توسعه منابع انسانی به عنوان یک راهبرد و استراتژي با استفاده از ابزار آموزش امکان‌پذیر است. بر این اساس، مدیران باید از تمامی زوایا و جوانب سازمان، آگاه باشند و برنامه‌هاي کاربردی و موثر توسعه منابع انسانی را براي سازمان خود با توجه به قابلیت اثر بر بهره‌وري، تنظیم کنند.

 آموزش‌های سازمانی از طریق عوامل زیر، بر بهره‌وری نیروی انسانی در سازمان، کمک شایانی می‌کنند که مهم‌ترین این عوامل، عبارتند از: تلقی کارکنان از کار و سازمان خود، ماهیت کار، دانش و اطلاعات تخصصی متصدیان، فرهنگ کار، تعادل روانی و جسمانی کارکنان، انگیزه افراد براي انجام بهینه کار خود، روحیه کارکنان و خشنودي از کار، میزان همکاري افراد در سازمان، نظم و انضباط در کار و اعمال مدیریت زمان، مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیري، اعمال مدیریت اثربخش و کارآمد، فراهم بودن امکانات آموزش، نوآوري، خلاقیت و فراهم بودن محیط براي رشد خلاقیت‌ها، تجربه و سوابق مناسب براي ایفاي وظایف شغلی. از بعد حضور فرد در جامعه شهری، آموزش می‌تواند در ارتقای سرمایه شهری، موثر باشد. با استفاده از ابزارهای آموزشی، هر یک از شهروندان نسبت به شهر، نقش‌آفرینی در شهر و از میزان توانایی‌ها و دانش خود، ‌آگاهی پیدا کرده‌اند و درصدد رفع نیازهای جمعی در شهر و مشارکت در حل و فصل مشکلات شهری برمی‌آیند، همچنین آنها می‌توانند در توسعه پایدار شهری موثر باشند. دوره‌های آموزشی با عنوان آموزش شهروندی، از جمله دوره‌های آموزشی است که برای این منظور در نظر گرفته شده است.

 بر این اساس، آموزش به منظور ارتقای قدرت خلاقیت نیروی انسانی، هم در بعد سازمانی و هم در بعد حضور فرد در اجتماع، می‌تواند اثرات مهمی در توسعه پایدار شهری داشته باشد. اینکه هر یک از افراد در سازمان خود خلاقیت داشته باشند، می‌تواند در بهره‌وری عملکردی سازمان و خلق محصولات جدید سازمانی، بسیار کمک‌کننده باشد که اثرات سرریز آن می‌تواند باعث تحولات اساسی در اقتصاد شهری شود. از سوی دیگر، خلاقیت هر یک از شهروندان در محیط شهر می‌تواند موجب تسهیل فعالیت‌های شهری و حرکت در جهت کاهش هزینه‌ها در اقتصاد شهری، همراه با افزایش ارائه خدمات شهری، راحت‌تر و با کیفیت‌تر شود. البته ضروری است که مدیریت خدمات شهری با ارتقای خلاقیت شهروندی و جهت‌دهی آن به سمت توسعه شهری و حمایت از اقتصاد شهری، استفاده لازم را ببرد؛ در غیر این صورت، هر یک از شهروندان نمی‌توانند در توسعه پایدار شهری با استفاده از قوه خلاقیت خود نقش‌آفرین باشند. استفاده از انجمن‌های داوطلبانه مردمی و سازمان‌های مردم نهاد در مدیریت شهری، به منظور شکوفا کردن قوه خلاقیت شهروندان، همسو کردن آنها با توسعه پایدار شهری و نیز برای ارتباط با نهادهای مدیریت شهری، می‌توانند بسیار مهم و موثر باشند. از آنجا که یکی از اهداف توسعه پایدار شهری، زندگی در محیط سالم شهری است، یکی از انواع آموزش‌هایی که لازم است متناسب با بعد حضور فرد در شهر به عنوان شهروند داده شود، آموزش برای جلوگیری از خدشه وارد کردن به سلامت شهری و نیز حرکت فعال در جهت ارتقای سلامت شهری است. اینکه هر یک از شهروندان، آموزش ببینند که به نحوی از ایجاد هرگونه آلودگی (آلودگی زیست‌محیطی مانند آلودگی هوا، آب و محیط شهری و آلودگی صوتی) در شهر جلوگیری کنند یا آلودگی‌های ایجاد شده را به طور انفرادی یا با همکاری با سازمان‌های خدمات شهری رفع کنند، می‌تواند از مصادیق بارز و بسیار مهم تاثیر ارتقای سرمایه شهری بر توسعه پایدار شهری باشد.

 یکی دیگر از اصول اساسی سرمایه شهری، تعامل اجتماعی منسجم، متعهدانه و همراه با مسوولیت‌پذیری و حرکت به سمت رفع نیازهای جمعی و انجام اقدامات دارای نفع جمعی شهروندان در مجموعه شهر است. تعاملات اجتماعی، ميان انسان‌ها، سازمان‌ها و انسان‌ها و سازمان‌ها با سازمان‌ها، انسجام‌بخش است. تعاملات اجتماعي داراي كاركردهاي اقتصادي مهمي در سيستم‌هاي اجتماعي، مانند اجتماع یک شهر هستند. سرمايه اجتماعي مناسب، قادر است هزينه‌هاي تبادلات و تعاملات مرتبط با اجتماع و سازمان‌هاي مختلف؛ نظير هزینه قراردادها، كنترل و نظارت از طريق سلسله‌مراتب و مقررات بوروكراتيك را در حد قابل توجهي، كاهش دهد و در اقتصاد پایدار شهری، موثر واقع شود. هزينه‌هاي تعاملات اجتماعي و اقتصادي، در اجتماع‌هایی که دارای تعامل اجتماعي منسجم و بهينه‌اي نيستند، بالاست و اين امر به دليل بالارفتن هزينه‌هاي نظارت و كنترل، مذاكرات و اعمال دستورالعمل‌هاي رسمي است. از سوی دیگر، این تعاملات می‌توانند زمینه‌های بسیار مثبت و موثری در رفع نیازهای جمعی و انجام اقدامات دارای نفع جمعی در اجتماع شهری داشته باشند. در شهری که شهروندان آن با مسوولیت‌پذیری و تعهد، به مشارکت در امور شهر می‌پردازند، مشکلات به سرعت، حل شده و حرکت به سمت رفع نیازهای شهری و اقداماتی که موجب انتفاع عموم شهر می‌شوند، شتاب می‌گیرد. از این رو، مدیران شهری همواره به دنبال مشارکت حداکثری شهروندان در مناسبات مختلف شهری هستند. این مشارکت‌ها می‌توانند در عرصه‌های مختلفی وجود داشته باشند؛ مانند مناسبات سیاسی در شهر، حرکت‌های اجتماعی، اقتصاد شهری و ملاحظات زیست‌محیطی.

منبع : دنیای اقتصاد

تاریخ انتشار : 94/09/07

شماره خبر : DEN-969493

نویسنده : سید محسن طباطبایی مزدآبادی