برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باید نوع نگاه ما به شهر تغییر کند. نگاه تک‌بعدی ما را به توسعه شهری پایدار رهنمون نمی‌سازد. این نگاه باید تمام ابعاد فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی، مالی، فرهنگی و زیست‌محیطی را به‌صورت سیستمی و با هم ببیند. ازجمله راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار شهری، توجه ویژه به جایگاه برنامه‌ریزی شهری و تغییر یا اصلاح روندها، الگوها و مدل‌های پیشین آن است. پیچیدگی فوق‌العاده محیط‌زیست طبیعی و مصنوعی در مورد فعالیت‌های انسانی، پیش‌بینی آثار توسعه را مشکل می‌کند و مدل‌های از پیش تعیین‌شده و غیرقابل انعطاف را مردود می‌کند. ازجمله الگوهای شهری که مناسب توسعه پایدار شهری تشخیص داده شد است، الگوی شهر فشرده (compact city) است که جایگزین توسعه پراکنده و افقی شهر است. ایده شهر فشرده می‌تواند برای ارتقای کیفیت زندگی شهری شهروندان، با ایجاد فضاهای پرتحرک، سرزنده، مناسب و جذاب، از نظر انرژی مقرون به‌صرفه و مشوق حمل‌ونقل عمومی سودمند باشد. شهر فشرده باید فرم و مقیاسی داشته باشد که مناسب پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حمل‌ونقل عمومی باشد و تراکم آن باعث تشویق تعاملات اجتماعی شود. از دیگر راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار شهری، تقویت سرمایه اجتماعی است. سرمایه اجتماعی در قالب مولفه‌هایی مانند ارتباط اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و تعلق اجتماعی می‌تواند به‌عنوان عنصری اساسی برای حرکت در مسیر توسعه پایدار شهری در نظر گرفته شود.
همچنین مبارزه با فقر و نابرابری از راهکارهای اساسی توسعه پایدار شهری و از آرمان‌های آن است. این موضوع چنان مهم است که در کانون اکثر کنفرانس‌ها و نشست‌های جهانی راجع به شهر قرار دارد. اولین هدف اعلامیه هزاره که در سال 2003 انتشار یافت، کاهش فقر در سال 2015 در حد نیمی از جمعیت فقرا در سال 2000 بود. از دیگر راهکارهای اساسی جهت رسیدن به توسعه پایدار شهری، آموزش است. از آنجا که یکی از شاخص‌های توسعه پایدار، درونی‌کردن مفهوم توسعه درون و بین نسل‌های جامعه است، از این‌رو سرمایه‌گذاری در آموزش توسعه‌ای و تربیت انسان‌هایی با شاخصه‌های علم‌گرا، مهارت‌گرا، تغییرپذیر، سیستمی‌نگر، پژوهشگر، خودنظارت و دارای انعطاف ذهنی و تحرک اندیشه قادر خواهد بود توسعه را در تمام ابعاد جامعه گسترش داد. به‌همین خاطر است که سازمان‌ملل دهه 2005 تا 2014 را دهه آموزش برای توسعه پایدار نامگذاری کرده و به دلیل اهمیت آن، مسئولیت و رهبری این امر را به یونسکو سپرده است.

منبع : روزنامه فرهیختگان

تاریخ انتشار : 94/09/13

نویسنده : سید محسن طباطبایی مزدآبادی