سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا اظهار کرد: وسایل نقلیه علی‌رغم مزایای زیادی که دارد، مشکلات زیست محیطی مختلفی را باعث می‌شود؛ مشکلاتی همچون ترافیک، تصادفات و آلودگی‌های صوتی و روز به روز نگرانی‌ها در زمینه استفاده از این وسیله‌ها افزایش می‌دهد. در این میان عدم توجه به مسئله آلودگی هوا موجب شده تا در کشور ایران میزان آلودگی هوا که در اثر بنزین مصرفی خودروها تولید می‌گردد در مقایسه با سایر کشورها بسیار بالا باشد.

وی افزود: آمارهای کشور، حاکی از رشد مصرف بنزین در بخش حمل و نقل کشور بوده و در سال‌های اخیر بنزین مصرفی به طور قابل ملاحظه‌ای بیش از ظرفیت پالایش داخلی شده است و لذا هزینه واردات بنزین سهم نسبتاً مهمی از بودجه دولت را به خود اختصاص می‌دهد. متوسط میزان مصرف بنزین کشور حدود ۹۴ میلیون لیتر در روز است که ظرفیت تولید این محصول در کشور حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز بوده و از این میزان بنزین حدود ۹۰ میلیون لیتر آن با گوگرد کمتر از ۵۰ و ۱۰ پی پی ام تولید می‌شود.

اهمیت بخش حمل و نقل در حوزه اقتصاد انرژی

این پژوهشگر حوزه اقتصاد تاکید کرد: افزایش جمعیت شهری، اقبال عمومی استفاده از خودروهای شخصی و عرضه بنزین به قیمت یارانه‌ای از عوامل تعیین کننده این پدیده هستند. علاوه بر تحمیل هزینه‌های فزاینده به اقتصاد کشور، با ایجاد آلودگی بیش از حد هوا در مناطق شهری لطمات جبران ناپذیری نیز بر سلامت شهروندان وارد می‌کنند. هنگامی که مصارف مختلف انرژی را در مقیاس جهانی مورد توجه قرار می‌دهیم، مشخص می‌شود که بیش از یک چهارم انرژی اولیه در بخش حمل و نقل مصرف می‌شود؛ که سهم فرآورده‌های نفتی در تأمین آن در حدود ۷۰ درصد است، که به این ترتیب اهمیت بخش حمل و نقل در حوزه اقتصاد انرژی و محیط زیست بیش از پیش نمایان می‌شود.

دکتر طباطبایی اضافه کرد: در این زمینه به نظر می‌رسد که توسعه تکنولوژی‌های نوین و کاربرد آن در خودروها مانند پیل سوختی، خودروهای الکتروهیبریدی، موتورهای الکتریکی و استفاده از سوخت‌های جایگزین، در آینده تأثیرات وسیعی در ساختار بازار انرژی و مسائل اقتصادی و سیاسی مرتبط با آن خواهد داشت. کاربرد این تکنولوژی‌ها همچنین می‌تواند بر الگوی تولید و مصرف انرژی نیز اثرگذار بوده و موجب ایجاد تغییرات در رفتارهای اجتماعی و شیوه زندگی مردم شود.

شیوع کرونا بر مصرف سوخت خودروها نیز تأثیرگذار بود

وی با اشاره به اینکه سال ۹۹ برای اقتصاد ایران و جهان سال سختی بود، گفت: به دلیل شیوع کرونا اغلب فعالیت‌های اقتصادی تعطیل شد و این موضوع در کنار ممنوعیت تردد و اعمال قرنطینه کاهش مصرف سوخت را به دنبال داشت. شیوع کرونا بر مصرف سوخت خودروها نیز تأثیرگذار بود و این موضوع باعث شد تا مصرف بنزین در کشور با افتی ۲۰ درصدی همراه شود.

این مدرس دانشگاه تهران افزود: در حالی که میانگین مصرف روزانه در سال ۹۸ حدود ۸۹ میلیون لیتر بود؛ این رقم در ۱۱ ماه سال ۹۹ به روزانه ۷۵ میلیون لیتر رسید. کاهش مصرف بنزین در حالی اتفاق افتاد که در مقابل، سوخت جایگزین آن یعنی سی. ان. جی با افزایش پنج درصدی مصرف همراه بود. ایرانیان که در سال ۹۸ روزانه ۲۰.۷ میلیون متر مکعب سی. ان. جی مصرف کردند که این عدد برای ۱۱ ماه سال ۹۹ به ۲۲.۵ میلیون متر مکعب رسید.

پیش‌بینی افزایش مصرف بنزین در کشور

دکتر طباطبایی در ادامه تاکید کرد: با این حال ادامه روند فعلی مصرف در صورت رفع محدودیت‌های کرونا می‌تواند مصرف بنزین در کشور را به شدت افزایش دهد که این امر موجب افزایش آلودگی هوا در پی مصرف و سوخت بنزین روزانه توسط خودروها خواهد بود. همانطور که ایرانی‌ها در حالی در ۶ ماهه نخست امسال و همزمان با شرایط قرمز کرونایی، روزانه ۸۵ میلیون لیتر بنزین مصرف کرده‌اند که این عدد برای ۶ ماهه اول سال ۹۹، حدود ۷۴.۵ میلیون لیتر بوده است و حکایت از رشدی ۱۴ درصدی دارد.

وی ادامه داد: بیشترین مشکل آلودگی هوا در تهران، ذرات معلق آلاینده است که میزان تولید سالانه آنها به ۸.۶ هزار تُن می‌رسد و از این میزان سهم منابع متحرک ۷۰ درصد است، در میان منابع متحرک، وسایل نقلیه سنگین بیشترین سهم را در انتشار ذرات معلق دارند و در میان وسایل نقلیه سنگین، اتوبوس‌های بخش خصوصی ۳۵ درصد، اتوبوس‌های شهری تهران ۲۸ درصد و در نهایت کامیون‌ها ۲۸ درصد بیشترین میزان انتشار ذرات معلق در هوا را دارند.

دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران خاطرنشان کرد: با اینکه برخی کارشناسان معتقد بودند که باید تردد خودروها در سطح شهر کاهش یابد و یکی از راهکاهای حل این مشکل افزایش قیمت سوخت است اما با افزایش قیمت سوخت در دولت گذشته نیز تهران کماکان با افزایش سفرهای درون شهری با خودروهای شخصی مواجه است؛ به طوری که ادامه این روند می‌تواند آسیب جدی بر پیکره شهر تهران وارد کند که باید مسئولین هر چه سریع‌تر این معضل را با راهکارهای علمی و عملی مورد بررسی و اجرا قرار دهند.

منبع: خبرگزاری ایمنا