به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، سید محسن طباطبایی با اشاره به چالش‌های پیش روی مدیریت شهری تهران برای تحقق شعار «تهران الگوی جهان اسلام»، اظهار کرد: امروزه رقابتی پایان‌ناپذیر بین شهرها برای به دست آوردن جایگاهی شایسته در عرصه ملی، منطقه‌ای و جهانی در جریان است، برنده یا بازنده شدن در این رقابت به تدابیر مدیریتی، برنامه‌ریزی‌های کلان و سیاستگذاری‌های شهری بستگی دارد که توسط تصمیم سازان و تصمیم گیران شهری اتخاذ می‌شود.

وی ادامه داد: بر همین اساس نوآوری به موتور محرکه شهرها تبدیل شده و شهرهای نوآور علاوه بر رشد و توسعه خود عامل توسعه کشور نیز هستند؛ ناگفته پیداست نوآوری در اینجا شامل یک سیستم است که هم نوآوری نهادی را در برمی‌گیرد و هم نوآوری اداری، سازمانی، سیاسی، فنی، اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی را شامل می‌شود، بر این اساس شهرها از طریق تبدیل شدن به محیط‌های نوآور ظرفیت حل مسائل پیچیده درون خود و پیرامون خود را کسب می‌کنند. باید گفت اینک شهرها به رویکردهای نوینی نیاز دارند که هم جهانی و هم بومی‌نگر باشد، آنها باید اقتصاد شهری جدید و کاربردی را در دستور کار خود قرار بدهند. 

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: در رویکرد جدید اقتصاد شهری، دانش، داده و اطلاعات جایگاه محوری پیدا می‌کنند و محصولات و خدمات دانش محور هستند، اقتصاد شهری نوین تقاضاهای جدیدی را برای مهارت‌ها، خلاقیت‌ها و تخصص‌ها ایجاد می‌کند و به تمامی ارکان شهر اجازه می‌دهد که به دنبال راه‌حل‌های نوآورانه باشند.

وی افزود: جایگاه خلاقیت و نوآوری در اقتصاد نوین شهری به گونه است که امروزه عبارت " نوآوری‌کن یا بمیر" که به پیتر دراکر نظریه پرداز معروف مدیریت نسبت داده شده است، واقعیتی غیر قابل انکار پیش روی بسیاری از صنایع، خدمات و محصولات در شهرهاست.

چالش‌ها و مشکلات کلانشهرها کدامند؟

طباطبایی مزدآبادی تصریح کرد: بودجه انبساطی و گران اداره کردن شهر تهران،  اتکاء به درآمدهای ناپایدار شهری، مشارکت و حضور فعال در بازار سرمایه، تأمین مالی ناکارآمد و محدود برندیابی و حوزه حمل و نقل از جمله چالش‌ها و مشکلات‌ کلانشهرهاست.

وی گفت: بررسی بودجه سنوات شهر تهران نشان می‌دهد که این شهر در مقایسه با شهرهای هم قواره خود با در نظر گرفتن برخی شاخص‌ها و مؤلفه‌هایی مانند تورم،  بسیار گران اداره می‌شود؛ بودجه شهرداری تهران از 17900 هزار میلیارد تومان در سال 96 به 47 هزار و 600 میلیارد تومان در سال 1400 رسیده است، یعنی طی 5 سال بودجه شهر به بیش از  دو و نیم برابر رسیده و در بازه زمانی 10 ساله یعنی از سال 91 تا 1400 بودجه شهرداری تهران بیش از 5 برابر شده است.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ادامه داد:این وضعیت به عبارتی موضوع مهم گران اداره کردن شهر است که تقریبا در اکثر کلانشهرهای کشور رواج داشته و مدیریت شهری علاجی برای این موضوع  به طور علمی و راهبردی پیدا نکرده است. به عنوان مثال برای مقایسه می‌توان به بودجه سالانه شهر شیکاگو اشاره کرد که از 5.8 میلیارد دلار در سال 2018 به 8.9 میلیارد دلار در سال 2020 رسیده است، یعنی طی سه سال بودجه این شهر حدود  13 درصد رشد داشته اما بودجه تهران طی سه سال از 98 تا 1400 بیش از 150درصد رشد داشته است.

وی افزود: بودجه پاریس نیز که یکی از جهانشهرهاست از 7.9 میلیارد یورو در سال 2017 به 8.5 میلیارد یورو در سال 2020 رسیده است یعنی طی 4 سال تنها 7 درصد افزایش بودجه داشته است. افزایش افسارگسیخته سقف بودجه شهرداری تهران پیامدهای بسیاری را به دنبال داشته است از جمله آنها کسری مداوم بودجه و اتکا به درآمدهای ناپایدار شهری قابل ذکر هستند.

چه راهکاری برای معضل افزایش بودجه شهرداری وجود دارد؟

طباطبایی‌مزدآبادی  با اشاره به اصلاح نظام بودجه ریزی و سر و سامان دادن به وضعیت مالی شرکت‌ها و مؤسسات و سازمان‌ها به عنوان راهکاری برای حل معضل افزایش بودجه شهرداری، گفت: همانطور که عنوان شد از پیامدهای بودجه انبساطی افزایش سهم درآمدهای ناپایدار به دلیل سهل الوصول بودن آنهاست؛ سهم درآمدهای پایدار از بودجه مصوب شهرداری تهران طی سال‌های اخیر همواره بین 20 تا 25 درصد در نوسان بوده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که هیچ راهکار و سیاست دقیق و محکمی برای ارتقاء این درآمدها وجود نداشته است و شهرداری با اتکا به درآمدهای ناپایدار برنامه‌های خود را پیش برده است که این تکیه کردن بر درآمدهای ناپایدار آسیب‌های فراوانی برای شهر به وجود آورده است.

وی افزایش درآمدهای پایدار شهری از طریق فعال سازی کدهای درآمدی، عوارض نوسازی، عوارض کسب و پیشه و عوارض نخستین‌ شماره‌‌گذاری را به عنوان راهکار پیشگیری از وابسته نبودن به درآمدهای ناپایدار برشمرد و افزود: در بسیاری از شهرهای جهان عوارض ثبت خودرو کسر بالایی از قیمت خودرو است (در ایرلند بین 20 تا 30 درصد در  فنلاند بین 10 تا 40 درصد و در دانمارک 105 درصد قیمت خودرو) و مقدار آن بر مبنای میزان انتشار دی‌اکسیدکربن تعیین می‌شود، در تهران علاوه بر موتورسیکلت سالانه بیش از 350 هزار خودرو پلاک می‌شود که این محل می‌تواند منبع درآمدی پایداری برای شهرداری باشد.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران تصریح کرد: با ذکر مطالب فوق باید دید شهر تهران با الگوی جهانی اسلام چقدر فاصله دارد؟ پر واضح است که در اسلام صرفه جویی و اسراف جزء اصلی توصیه‌های دینی به بزرگان و اسلام مداران است بنابراین باید دید که شهر تهران چه میزان با آموزه‌های جهان اسلام فاصله دارد و چه طرح‌هایی می‌تواند این فاصله را کاهش دهد، از این رو ابتدا باید هزینه‌های تحمیل شده به شهر کاهش یابد و سپس سراغ تأمین هزینه‌های شهر از طریق درآمدهای پایدار باشد و از مشارکت مردم در اداره شهر غفلت نشود ضمن اینکه شهروندان می‌توانند با ایده‌هایی نو شهر خود را به یک شهر الگوی جهانی، اسلامی تبدیل کنند و این مشارکت شهروندان دو مزیت برای مدیریت شهری به همراه دارد.

وی افزود: مدیریت شهری در ارتباط نزدیک با شهروندان می‌تواند با مشکلات شهر بدون واسطه آگاه شود و این آگاهی می‌تواند برنامه‌ریزی رسیدگی به رفع معضلات شهر را تسریع کند، دومین مزیت ارتباط با شهروندان ایجاد اعتماد از دست رفته مردم با مدیران شهری  است بنابراین مشارکت آنها با این دو مزیت می‌تواند به شکوفایی و نوآوری و جهانی شدن شهر تهران یاری رساند.

طباطبایی‌‌مزدآبادی خاطرنشان کرد: راهکار دیگری که می‌تواند کلانشهر تهران را به شهری جهانی اسلامی تبدیل کند این است که آموزه‌های اسلام در شهر پیاده سازی شود به طور مثال مفاهیم مدیریت شهری حضرت رسول اکرم (ص) در شهر مدینه می‌تواند از لحاظ برنامه ریزی و طراحی شهری در شهرهای اسلامی معاصر نیز مورد استفاده قرار گیرد.

وی افزود: با ورود پیامبر اکرم (ص) و مهاجران به یثرب و با ساخت مسجد جامعی که محوریتی توأمان دینی و سیاسی داشت و برپایی خانه‌هایی ساده برای خود و مهاجران در کنار آن، که ساکنانش را با این مرکز مذهبی مأنوس سازد، آن حضرت کوشیدند تا آموزه‌های دینی را در طراحی فضای شهری و معماری بناها و نیز مناسبات اجتماعی بکار برند.

دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: در سایه انعقاد عهدنامه مدنی، ساکنان شهر به ویژه یهودیان را در بعد حقوق شهروندی و در سایه پیمان مواخات، مسلمانان را در بعد ایمانی با یکدیگر متحد ساخت و با وقف اماکن مفرحی مثل بوستان، چاه‌ها و آب‌ها و مراتعی برای اسبان، بهره‌گیری از امکانات عمومی را برای همه شهروندان فراهم ساخت. بنابراین، یثرب با مؤلفه‌هایی که در ساختار شهری آن ایجاد شد و سبک ساده معماری آن همراه با پرهیز از هرگونه تجمل و تفاخر طبقاتی، به یک شهر اسلامی با مبانی توحیدی و آرمانی تبدیل شد و البته توجه همزمان به اختصاص امکانات و رفاه عمومی شهروندان، حکایت از پیوند بین جنبه‌های دنیوی و معنوی آن شهر داشت.

وی افزود: بنابراین بهره‌گیری از متون و منابع اسلامی و درک صحیح مفاهیم کاربردی مدیری ت حضرت رسول اکرم (ص) در شهر مدینه می‌تواند راه گشای درک و فهم و رسیدن به الگوها و مفاهیم مدیریت شهری در جوامع امروزی ما باشد.

منبع: خبرگزاری تسنیم