به گزارش عصرانه،دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران درگفتگو با خبرنگار «شهر فردا»،با اشاره به وقوع زلزله ۵.۲ ریشتری در دو سال گذشته و ۵.۱ ریشتری پنجشنبه شب ۱۹ اردیبهشت امسال در استان تهران گفت: مخاطرات محیطی امری طبیعی هستند که هم در کشورهای توسعه یافته و هم مناطق توسعه نیافته وجود دارند اما لزوما هر مخاطره طبیعی یک فاجعه طبیعی نیست.

وی تصریح کرد: اگر چه مخاطرات و مخصوصا زلزله در هر دو گروه کشورها و شهرهای توسعه یافته و رو به توسعه رخ می دهد اما در اکثر مواقع زلزله در شهرها و به خصوص در مناطق فقیر نشین شهری را برای گرفتن قربانی انتخاب می کند و آنچه که بسیار مهم است افزایش عمق فاجعه در ابعاد انسانی و زیر ساختهای آن است.

طباطبایی مزدآبادی با اشاره به اینکه گسترش بی رویه شهر نشینی و شهرسازی بی قاعده بی تاثیر در افزایش مخاطرات بلایای طبیعی نیست ،گفت: بسیاری از بلایای طبیعی سابق اگر امروز رخ می دادند به مراتب زیانبارتر و مرگبارتر بودند چرا که اکنون با افزایش بی رویه شهر نشینی و پیرو آن حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ مواجهیم.

دبیر کل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه نگاه به زلزله باید از حالت سنتی که آنرا مهندسی زلزله می نامند خارج شده و ابعاد فنی در مورد سازه ها مورد توجه قرار گیرد گفت: شهرهای امروزی که با رشد جمعیت و گسترش زیرساختها و پیشرفتهای اقتصادی همراه بوده است حساسیت بیشتری نسبت به زلزله دارد لذا به نظر می رسد بهتر است زلزله به عنوان شاخه ای از برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گیرد.

مدرس دانشگاه تهران با اشاره به زلزله ۶/۶ ریشتری که در سال ۱۹۸۸ در اسپیتاک ارمنستان رخ داد و حدود ۳۵ هزار تن را به کام مرگ کشاند گفت: اگر این زلزله فقط ۵ دقیقه دیرتر اتفاق می افتاد تلفات انسانی به نصف می رسید چرا که مدارس تعطیل می شدند و دانش آموزان مدارس را ترک می کردند، این نشان می دهد که برخی فضاهای شهری چه نقش پر رنگی در کاهش یا افزایش خسارات دارند و بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرند.

وی با یادآوری اینکه شهرهای متراکم همواره در خطر بزرگ زلزله قرار دارند اما باید بیندیشیم که فضاهای شهری را چگونه برای مواجهه با بلایا آماده کنیم، افزود: انبوه مساکن غیرقانونی و بی دوام حاشیه شهرها در زمان وقوع زلزله یک فاجعه انسانی را خلق می کنند کما اینکه نادیده انگاری در برنامه ریزی شهری پیامدهای غم انگیزی را در شرایط بحران به همراه خواهد داشت.

طباطبایی با اشاره به زلزله ۸ ریشتری سال ۲۰۰۳ در هوکاییدو ژاپن تنها یک نفر تلفات داشت اما زلزله ۶/۶ ریشتری بم یک سوم مردم این شهر را به کام مرگ فرستاد! تصریح کرد: نمی توان کتمان کرد که بین خسارات انسانی زلزله و سطح توسعه شهرها ارتباط معناداری وجود دارد، لذا به نظر می رسد مدیران شهری در کشورهای رو به توسعه باید بیاموزند که هزینه کردن برای تقویت زیرساختها و ساخت شهری مقاوم با برنامه ریزی مطلوب یک دورریز اقتصادی محسوب نمی شود چرا که در صورت عدم این کار باید هزاران برابر آن را برای بازسازی ویرانیهای پس از بلایا هزینه کنند.

مدرس دانشگاه تهران با تاکید براینکه برنامه ریزی کاربری زمین (land use) به عنوان زیربنای برنامه ریزی شهری در این زمینه ابزاری بسیار مهم است، یاد آور شد: هنگامی که برنامه ریزان و تصمیم سازان و صاحبان املاک و تمامی ذی نفوذهای این حوزه تصمیم به برنامه ریزی می گیرند در همان لحظه در واقع باید برای میزان خسارت در برابر زلزله نیز تصمیم گیری کنند.

وی با تاکید بر اینکه آنها باید بخوبی بدانند که قیمت زمین چگونه می تواند باعث گسترش عمودی سازی شود و بالارفتن طبقات به چه میزان بر بالارفتن خسارات تاثیر گذار است، خاطر نشان ساخت: یک ارتباط دقیق بایستی بین گروههای برنامه ریز در شهر ایجاد شود، ارتباطی که به آنها گوشزد کند مدیریت مخاطرات که بیش از یک موضوع فنی بوده، مسئله ای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و اخلاقی است.

منبع: عصرانه

تاریخ انتشار: 20 اردیبهشت 1399