به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری فارس استان تهران، همواره توجه به منویات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب راهگشای بسیاری از امور بوده و توانسته است کشورمان را از تنگناهای متعددی عبور دهد.

اگر بررسی درستی انجام شود، مشخص خواهد شد که مهم‌ترین و راهبردی‌ترین فراز بیانات ارزشمند رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در سفر به استان خراسان شمالی، مسأله «سبک زندگی اسلامی» و «سبک زندگی غربی» است؛ امری که تا امروز آنچنان که باید و شاید بدان پرداخته نشده است.

رهبر دوراندیش مردم ایران همواره با طرح مسائلی دنبال جهت دادن به برنامه‌های آینده زندگی مردم و کشورمان هستند و این امر می‌طلبد تا مسؤولان و عموم مردم نیز در این راه همسو شوند.

اما در همه این سال‌ها تا چه اندازه به بیانات و منویات رهبری جامه عمل پوشانده شده است؟ سبک زندگی ایرانی و اسلامی تا چه حد در خانواده‌ها نفوذ کرده و مسائلی از این دست که در گفت‌وگو با «دکتر سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی»، استاد دانشگاه خوارزمی در پی یافتن پاسخ بخشی از این سؤالات هستیم؛ این گفت‌وگو را بخوانید.

فارس: با سلام و سپاس از شما آقای دکتر. همان‌طور که مستحضر هستید اسلام نسخه‌های شفابخش و مؤثری برای زندگی مؤمنان ارائه می‌کند و در حوزه‌های مختلف رفتاری و زندگی نمونه و الگو ارائه می‌دهد. این الگوها و سبک زندگی آیا در مردم نهادینه شده است؟

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: نبی مکرم اسلام (ص) با تکیه‌ بر اخلاق تلاش کردند تا انگاره‌های زندگی متمدنانه را به عرب بدوی بیاموزند. در این ساختار، نزدیک‌ترین افراد به پروردگار، پرهیزگارترین آن‌ها دانسته شده است و بدین ترتیب، ملاک رتبه‌بندی آدمیان نه حشمت و جاه و جلال که اخلاق آن‌ها خواهد بود.

پیامبر گرامی اسلام (ص) در چنین نظام حاکمیتی به‌عنوان اسوه حسنه و الگوی اخلاقی در نظر می‌آیند و خاندان ایشان ادامه‌دهنده سیره‌ای هستند که سعادت دنیا و عقبی را در یاد خدا دانسته است.

یاد خدا در ادبیات کلاسیک همان ذکر، دعاخوانی و در ادبیات روزآمد به‌عنوان محرکی برای سمت‌گیری رفتار به‌سوی نیکی ارزیابی می‌شود.

فارس: ابعاد فهم یاد خدا را تشریح می‌فرمایید؟ مشخصاً منظور شما ناظر بر چه چیزی هست؟

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: مثال ساده باور به پروردگار را می‌توان در توقف پشت چراغ قرمز در نیمه‌شبی دانست که جز خودروی خود، خودروی دیگری در مسیر نیست؛ اما حاضر به رد کردن چراغ قرمز نمی‌شویم؛ به این دلیل که باور به حضور خدا در وجود ما نهادینه‌ شده است.

چنین مثال ساده‌ای را می‌توان در دیگر سلوک زندگی هم پیگیری کرد و آن را تسری داد؛ به این معنا که شهروند متکی به قرآن، تعالیم وحی را در زندگی خود پیاده می‌کند و سبک زندگی خود را بر پایه الگوهای تبیینی قرآن کریم شکل و زینت می‌بخشد.

سلوک در چنین رسم و روشی متصل به دستورات الهی بوده و فرد در نظامی که خداوند حاکم مطلق است، به اصالت اخلاق رأی می‌دهد؛ نه اصالت سود و فایده و به همین علت در کسب و کار خود نیز رویه اخلاقی برای حصول درآمد را در پیش می‌گیرد.

فارس: یعنی اخلاق محور اساسی سبک زندگی اسلامی است.

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: بله. به‌واقع با تکیه‌ بر آیات اقتصادی، قرآن تلاش می‌کند زندگی فردی و اجتماعی خود را در حوزه مناسبات اخلاقی سمت و سو بخشد و بدین ترتیب، خود را در حصار ایمن تعالیم قرآن به‌سوی زندگی برتر پیش می‌برد.

برخی ضعف‌های غیرقابل‌انکار در نظام تبلیغ دینی در کشورمان دیده می‌شود. بدیهی است در جامعه کنونی که برخی مسؤولان و مردم از رویه‌های ضداخلاقی برای حصول نفع استفاده می‌کنند و قرآن نه در متن زندگی که روی طاقچه‌های اندیشه آن‌ها قرار دارد، نمی‌توان چندان به همه‌گیری سبک و منش زندگی قرآنی امید داشت.

به‌واقع به دلیل ضعف‌های بارز برخی دستگاه‌های مرتبط با تبلیغ دین و نیز محصور شدن در ایده‌ها و شعارها و ناتوانی در عملیاتی کردن فرامین وحی در زندگی اجتماعی با موجی پراکنده از نیکوخصالان روبه‌رو هستیم که نه به‌صورت یک زنجیر متحد و منسجم که در قالب دانه‌های پراکنده تسبیح چندان تأثیری بر جامعه پیرامونی نمی‌گذارند.

فارس: حضرت‌عالی نایب‌ رئیس انجمن علمی اقتصاد شهری ایران هم هستید. اقتصاد و به طور کل مفاهیم مربوط به پول و سرمایه چطور با زندگی اسلامی جمع می‌شود؟

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: شیوه نقدی که بالاتر ذکر شد، منکر نیکی‌ها نیست. چنین تصویری از جامعه امروز البته در مقام انکار خوبی‌ها برنمی‌آید و تنها هشداری است به نهادهایی که وظیفه‌شان را در سال‌هایی که گذشته چندان به‌درستی انجام نداده‌اند و از برآیند چنین ضعفی است که چرخش نسلی از سوی ایمان محکم به‌نوعی بی‌تفاوتی و لاقیدی را شاهد هستیم.

یکی از راه‌های مؤثر برای بهبود سبک زندگی دینی، توجه به شیوه‌های مدرن و استفاده از ابزارهای تبلیغی نوین با هدف نشر و گسترش بیشتر فرهنگ دینی میان جوانان است.

برای برون‌رفت از این شرایط می‌توان به حلقه‌های فکری روزآمدی رجوع کرد که دین را نه در ساختار سنتی آن، بلکه در جلوه‌هایی مدرن به جامعه عرضه می‌کنند؛ جامعه‌ای که شاید دل‌خسته از دخالت برخی نهادها در زندگی شخصی خود به روزنه‌ای چشم دارند که دین را نه به‌عنوان ابزار محدودیت که در مقام عرصه‌ای برای رونق و تعالی به آن‌ها عرضه دارند.

فارس: با این تعاریف، معنای سبک زندگی قرآنی را برای ما توضیح می‌فرمایید؟

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: در سبک زندگی قرآنی و مدینه فاضله‌ای که همه ارکانش را از دستورات دینی وام گرفته است، قرآن به‌عنوان کتاب قانون، نهج‌البلاغه به‌عنوان کتاب حکومت و صحیفه سجادیه به‌عنوان کتاب اخلاق در نظر می‌آید و از طریق اجرای دستورات این کتاب‌های دینی می‌توان نظام‌نامه‌ای جامع را برای رسیدن به رؤیای «شهر قرآنی- شهروند قرآنی» تدارک دید.

من کتاب حکمروایی خوب شهری را تألیف کردم؛ رسیدن به چنین جایگاه ارزشمندی جز با باور حقیقی خدا و گریز از رفتارهای سنتی و کلیشه‌ای و پیشروی به‌سوی درک حقیقی از معارف دینی محقق نخواهد شد.

فارس: یعنی ترویج سبک زندگی اسلامی به وحدت نیاز دارد؟

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: سبک زندگی اسلامی جز با امت واحده‌ای که خدا را نه در زبان که در قلب و ذهنشان جای‌ داده‌اند، محقق نخواهد شد و بدیهی است چنین جامعه‌ای نماز را نه به‌عنوان یک عبادت از سر عادت که به‌عنوان یک مانیفست شکوهمند از باور به خدا برای خود معنا کرده‌اند و همه ارکان زندگی خود را بر پایه همین اصل سروشکل داده‌اند.

اسلامی‌سازی زندگی نه با باورهای سنتی که با این درک ساده از هستی سازگار خواهد بود که خدا را حاکم مطلق بدانیم و آیه مشهور قرآن مبنی بر نزدیکی پروردگار به خود را باور داشته باشیم. خدا معنای اصیل همه لحظه‌های زندگی ماست.

فارس: بسیار عالی. از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم.

دکتر طباطبایی‌مزدآبادی: من هم از شما قدردانی می‌کنم که به سبک زندگی ایرانی و اسلامی اهمیت می‌دهد.

منبع : خبرگزاری فارس

تاریخ انتشار : 1396/04/01

شماره خبر : 13960401000009